"Odwaga Tworzenia" Rollo May- CYTATY

Zastanawialiście się kiedyś co dzieje się z artystą w chwili tworzenia? Czym jest uczucie podekscytowania, tzw. ekstazy towarzyszącej podczas aktu twórczego? Dziś przytoczę parę fragmentów książki, której autor opisuje ten stan z iście psychologicznego punktu widzenia.

"Twórczość jest procesem powoływania do życia czegoś nowego."

"Akt twórczy jest spotkaniem.
W grę musi wchodzić odpowiednia forma zaangażowania. Dążenie do celu jest w przypadku człowieka zjawiskiem dużo bardziej złożonym niż to, co zwykliśmy nazywać siłą woli. Dążenie do celu angażuje wszystkie poziomy doświadczenia. Nie wystarczy chcieć, aby osiągnąć wgląd. Nie wystarczy chcieć, aby tworzyć. Ale można chcieć oddać się spotkaniu z pełnym zaangażowaniem i poświęceniem. Głębsze poziomy świadomości są pobudzone w takim stopniu, w jakim zaangażujemy się w spotkanie."

"Ekstaza jest precyzyjnym terminem określającym intensywność świadomości w czasie tworzenia. Sprawia ona, że funkcje intelektualne, wolicjonalne i emocjonalne harmonijnie współgrają."

"Spotkanie to zetknięcie się dwóch biegunów. Subiektywnym biegunem jest sam człowiek w trakcie tworzenia. Biegunem obiektywnym jest świat - jest to spotkanie artysty lub naukowca ze światem. Jedno wpływa na drugie i żadnego nie można zrozumieć, jeśli drugie zostanie pominięte. Tworzenie jest procesem, działaniem - w szczególności procesem, w którym dochodzi do wzajemnego związku pomiędzy jednostką i jej światem."

"Zadaniem prawdziwych artystów jest wskazanie ukrytych psychologicznych i duchowych warunków określających ich związek ze światem."

"Wgląd, "olśnienie" : wewnątrz jednostki odbywa się gwałtowne starcie, którego jedną stroną są świadome myśli, a drugą pewien wgląd, perspektyw, która walczy o przyjście na świat. Narodzinom tym towarzyszy lęk, poczucie winy, ale także radość i satysfakcja, które są nierozerwalnie związane z pojawieniem się nowej idei lub wizji"

"Wgląd nie przychodzi na chybił trafił, ale w zgodzie z pewnym schematem, którego istotnym elementem jest nasze osobiste zaangażowanie."

"Granice, które człowiek napotyka w życiu, są nie tylko nieuniknione, lecz ponadto posiadają swą wartość. Dla twórczości granice są w istocie niezbędne, bowiem akt twórczy wyrasta z walki człowieka przeciwko wszystkiemu, co go ogranicza.
Świadomość jako taka rodzi się z uzmysłowienia sobie ograniczeń. Ludzka świadomość jest cechą wyróżniającą nasze istnienie; nie rozwinęlibyśmy jej, gdyby nie nasze ograniczenia. Świadomość to poczucie, które wyłania się z dialektycznego konfliktu między możliwościami a ograniczeniami.
Ograniczenia są równie niezbędne jak brzegi rzeki, bez których wody rozlałyby się po ziemi i w efekcie rzek wcale by nie było - zatem rzeka jest wynikiem konfliktu między płynącą wodą a brzegami. Tak samo dla sztuki niezbędne są ograniczenia, by mogła się narodzić.
Twórczość powstaje w wyniku konfliktu pomiędzy spontanicznością i ograniczeniami, które (jak rzeka) nadają spontaniczności różne formy, jako że forma jest zasadniczym elementem dzieła sztuki malarskiej czy wiersza."

"Wiersz lub obraz jest arcydziełem nie dlatego, że przedstawia wizję poety lub malarza, wizję, która została wyzwolona dzięki spotkaniu artysty z rzeczywistością. Dzięki temu wiersz lub obraz jest niepowtarzalny, oryginalny, niemożliwy do skopiowania."

"Pisząc wiersz, odkrywamy, że po to, by dopasować określoną treść do takiej, a nie innej formy, musimy przeszukać wyobraźnię w celu znalezienia nowych treści. Odrzucamy niektóre ze sposobów ich wyrażania, a wybieramy inne za każdym razem starając się od nowa nadać wierszowi kształt jak najbardziej zbliżony do założonej formy. Proces kształtowania doprowadza nas do znalezienia nowych treści, o których nawet nie marzyliśmy. Forma nie jest zatem jedynie czynnikiem eliminującym treści, na które nie znaleźliśmy miejsca w naszym wierszu, służy pomocą w znajdywaniu nowych znaczeń, jest bodźcem do ich skondensowania, uproszczenia i oczyszczenia - wreszcie do odkrycia bardziej uniwersalnego wymiaru dla treści, które chcemy wyrazić."

Rollo May (1909- 1994) - amerykański psycholog i psychoterapeuta, czołowy przedstawiciel psychologii egzystencjonalnej, laureat Złotego Medalu Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego.